Football Leaks kulüp yetkililerinin, federasyonların, menajerlerin ve yatırımcıların gizli anlaşmalar ile dünyanın en sevilen sporunu nasıl yozlaştırdığını ortaya çıkaran uluslararası bir araştırmacı gazetecilik projesidir. Proje haberleri 3.4 terabaytlık 70 milyondan fazla elektronik belgenin aylarca incelenmesinin ardından yazıldı. Bu, gazetecilik tarihinde görülmüş en büyük sızıntı.
Alman Der Spiegel’in European Investigative Collaborations (EIC) gazetecilik konsorsiyumuyla paylaştığı bu belgeleri incelemek için Avrupa’nın her yerinden 15 medya kuruluşu ve 80’e yakın gazeteci bir araya geldi.
Belgelerin kaynağı kim?
Üç yıl kadar önce, kendine “John” adını veren Portekizli bir genç, kurduğu internet sitesi üzerinden daha önce hiç duyulmamış ve meşruluğu tartışmalı birçok sözleşmeyi yayınladı. İnternet sitesi daha sonra bir anda tüm faaliyetlerini durdurdu ve daha fazla belge yayınlamayacağını ilan etti. Şubat 2016’da ise John elindeki tüm verileri içeren hard diskleri Der Spiegel’e teslim etmeye karar verdi. Der Spiegel, verileri European Investigative Collaborations (EIC) konsorsiyumuyla paylaştı ve bu sayede sınırlarötesi bir gazetecilik çalışması doğmuş oldu. Araştırılan bu verilerden ortaya yüzlerce haber çıktı.
Football Leaks’in şu ana kadarki etkisi ne oldu?
Football Leaks projesinin ilk ayağı Aralık 2016’da tamamlandı. Yayınlanan haberler Avrupa futbolunu sarsacak nitelikteydi ve pek çok skandalın gün yüzüne çıkmasını sağladı. Haberlerin yayınlanmasının ardından vergi kaçırdığı anlaşılan Cristiano Ronaldo’nun da aralarında olduğu birçok dünyaca ünlü futbol yıldızı milyonlarca avro vergi cezası ödemek zorunda bırakıldı.
İspanya başta olmak üzere birçok Avrupa ülkesinin vergi kurumları, Football Leaks sayesinde vergi kaçırdığı ortaya çıkan futbolcuların, menajerlerin ve teknik adamların peşine düştü; kurumlar, ödenmemiş milyonlarca avroluk vergiyi toplamayı çoğu kez başardı. Bazı Avrupa ülkelerindeki cezai soruşturmalar ise hâlâ devam etmekte. Danimarka ve Hollanda’da yetkililer, kulüplerin ve menajerlerin yaptıkları gizli anlaşmaları inceleme altına aldı ve kanun değişiklikleri yaptı. The Black Sea ve EIC tarafından yazılan haberler üzerine bazı kulüplere FIFA tarafından soruşturma açıldı.
Avrupa Parlamentosu konuyla ilgili bir oturum düzenledi ve parlamento üyeleri FIFA, UEFA ve Avrupa Futbol Menajerleri Birliği’nin temsilcilerini vergi kaçırma, kara para aklama ve benzeri konularda sorguya çekti.
Yeni belgelerde neler var?
Bu yılın başlarında John, Der Spiegel’e yeni belgeler sızdırdı. Şu anda Football Leaks gazetecilerinin erişimine açık durumda 70 milyondan fazla belge bulunuyor. 15 farklı medya kuruluşunda çalışan 80’e yakın gazeteci, sekiz ay boyunca bu belgeleri inceleyerek kanuna aykırı ya da gizli olarak yapılmış sözleşmeleri bulmak için çalıştı. Ortaya çıkan haberler milyar avroluk futbol dünyasının karanlık tarafına ışık tutuyor.
Bu proje, modern futbolu yiyip bitiren açgözlülüğü ve bu sporun sadece kâr amacı güden bir iş haline gelmiş olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor. Finansal doping, şaibeli sözleşmeler, menfaat çatışmaları, offshore’a gizlenen paralar ve daha önce yazılmamış birçok sır bu projeyle ortaya çıkıyor.
“Futbolu gerçekten seven ve futbol için sürekli para harcayan taraftarların her şeyin gerçekte nasıl işlediğini öğrenmeye hakkı var” diyor John, Der Spiegel’le yaptığı röportajda ve ekliyor: “Futbol tamamen kontrolden çıkmış durumda.”
Hacker’lık iddialarına John ne diyor?
John, belgeleri şirketlerin ya da organizasyonların bilgisayar sistemlerini hackleyerek ele geçirdiği iddialarını reddediyor. Kendisinin ve beraber çalıştığı “yoldaşlarının” hacker olmadığını söylüyor. “Çok iyi kaynaklarımız ve bize bilgi akışı sağlayan çok iyi bir iletişim ağımız var” diyor. Söylediklerine inanıp inanmamak okuyucuya kalmış. Ancak gerçek olan bir şey var: John’un sızdırdığı belgelerden hiçbiri sahte çıkmadı. Şu ana kadar yazılan haberlerin hiçbiri yalanlanmadı. John, yazılan hiçbir haberin nasıl yazıldığına karışmadı ya da yazınsal hiçbir tartışmaya dahil olmadı. “Biz kimseyi kayırıp korumuyoruz; hiçbir istihbarat örgütü, organizasyon, menajer için çalışmıyoruz ve kimseden para almıyoruz” diye açıklıyor John. Birlikte çalıştığı kişilerin adını ise açıklamıyor.
John, Football Leaks’le ilgili olarak birçok ülkede kendine karşı dava açıldığını, hatta kulüp ve menajerlerin kendisini takip etmek için dedektif tuttuğunu biliyor.
“Bilgi sızdıranlar için hayat çok zor” diyor ve ekliyor: “Ancak Edward Snowden, Chelsea Manning, Julian Assange gibi biz de yaptığımızın doğru olduğuna inanıyoruz.”
Önümüzdeki günlerde çıkmaya devam edecek haberleri proje sayfamızdan takip edebilirsiniz.